Posts Tagged "Πρωτότυπο"

24Νοέ2013

Η μάθηση της γραφής και της ανάγνωσης αποτελεί μια από τις βασικότερες ικανότητες του σύγχρονου ανθρώπου μέσω του εκπαιδευτικού συστήματος, του οποίου ο βασικός στόχος είναι η εξειδίκευση του ατόμου μέσω του σχολείου. Το παιδί με δυσκολίες στην ανάγνωση και στην γραφή, και κατά συνέπεια και στην μάθηση και απόκτηση γνώσεων, δεν μπορεί να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του έναντι του σχολείου, έτσι ώστε να μην είναι σε θέση να προχωρήσει μέσω του εκπαιδευτικού συστήματος στα ανώτερα επίπεδα και έτσι μειώνεται η πιθανότητα για επιτυχία στην επαγγελματική καριέρα. Για τον σύγχρονο άνθρωπο η επαγγελματική επιτυχία αποτελεί ίσως τον πιο σημαντικό στόχο της ζωής του και για τον λόγο αυτό η διάγνωση και η θεραπεία των διαταραχών, οι οποίες επιδρούν στην εκπαιδευτική του πορεία γίνονται επιβεβλημένες. Το άτομο που δεν μπορεί να τα καταφέρει στο σχολείο είναι «βάρος» στην υποχρεωτική εκπαίδευση, η οποία καλείται ή να το βοηθήσει ή να το περιθωριοποιήσει, κάτι που φαίνεται να συμβαίνει τα τελευταία χρόνια, ειδικότερα στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα.

Από την άλλη πλευρά είναι ξεκάθαρα τα προβλήματα που προκαλούνται στο ίδιο το δυσλεκτικό παιδί, το οποίο βλέπει ότι δεν μπορεί να μάθει αυτό που τα υπόλοιπα παιδιά μπορούν, αν και καταβάλει μεγάλες προσπάθειες και δαπανά τον περισσότερο από τον χρόνο του αλλά χωρίς επιτυχία. Σταδιακά το παιδί, καθώς αρχίζει να αντιλαμβάνεται τον εαυτό του και τις ικανότητές του, συγκρίνοντας τις γνώσεις του και ίσως και τους βαθμούς του με τα άλλα παιδιά, κάτω από την πίεση των γονιών και των δασκάλων που δεν μπορούν να κατανοήσουν την φύση του προβλήματος που αντιμετωπίζει το παιδί, κάτω από την επίδραση του εκπαιδευτικού συστήματος που επιθυμεί την παραγωγή, με δαπάνη του ελάχιστου χρόνου και με ελάχιστα μέσα, ολοκληρωμένων ανθρώπων έτοιμων για ένταξη στην παραγωγική διαδικασία, αρχίζει να χάνει τον αυτοσεβασμό του και σταματά να προσπαθεί, σίγουρο πλέον ότι δεν θα τα καταφέρει όσο και αν προσπαθήσει. Έτσι, κάθε ελπίδα για εξέλιξη του παιδιού χάνεται και το άτομο απομονώνεται από το περιβάλλον, χάνει την θέληση για μια καλύτερη ζωή, αντιστέκεται σε κάθε προσπάθεια για βοήθεια από τους άλλους, εντάσσεται σε μια προβληματική ψυχολογική κατάσταση, η οποία μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στην εγκληματικότητα.

Αναγκαίο είναι στις μέρες μας, να δοθεί έμφαση στις γλωσσικές διαταραχές, να εξηγηθούν οι αιτίες που οδηγούν στο πρόβλημα και να προταθούν κατάλληλες μέθοδοι για αποκατάσταση μέσω τις ατομικής παρέμβασης, γρήγορα και έγκαιρα. Από την βιβλιογραφική ανασκόπηση φαίνεται ότι οι ειδικοί που ασχολούνται με τα προβλήματα του γραπτού λόγου, ειδικότερα στην Ελλάδα, δίνουν διαφορετικούς ορισμούς, και κατά συνέπεια προτείνουν διαφορετικές μεθόδους για αξιολόγηση και αποκατάσταση, συχνά αγνοώντας τα ευρήματα των διαφορετικών επιστημών, εστιάζοντας τις προσπάθειές τους πάνω στην δική τους επιστήμη, συχνά με αποτέλεσμα την επιπλέον σύγχυση γύρω από το έτσι κι αλλιώς σύνθετο πρόβλημα της δυσλεξίας. Είναι ξεκάθαρο ότι ο ρόλος της διεπιστημονικής συνεργασίας στην έρευνα της δυσλεξίας είναι απολύτως αναγκαία, λόγω του ότι η παρουσίαση του προβλήματος μονόπλευρα, από την πλευρά μιας μοναδικής επιστήμης, δεν μπορεί να εμφανίσει σοβαρά και χρήσιμα αποτελέσματα, και κατά συνέπεια συσκοτίζει τις αιτίες, τα συμπτώματα και τις αποκαταστατικές μεθόδους της δυσλεξίας.

Ανδρέας Ν. Μπέσσας

2Νοέ2013

Είναι φανερό ότι η γνωστική ανάπτυξη αναφέρεται στην ανάπτυξη της ικανότητα του παιδιού να κατανοεί τον κόσμο γύρω του και τελικά να συμμετέχει ενεργά και να συμβάλει στην αναπτυσσόμενη αυτή οντότητα που λέγεται «ανθρώπινος πολιτισμός». Η γνωστική ανάπτυξη καλύπτει ένα ευρύ φάσμα νοητικών ικανοτήτων, όπως η προσοχή, η μάθηση, η μνήμη, η ακρόαση, η ομιλία και η σκέψη. Αρχικά, η νοημοσύνη εθεωρείτο μια ιδιότητα που μπορούσε να μετρηθεί, όπως το ύψος και το βάρος. Ένα θέμα που έχει αδιάρρηκτα συνδεθεί με τη νοημοσύνη είναι ο σχετικός ρόλος της κληρονομικότητας και του περιβάλλοντος. Το κεντρικό ερώτημα είναι εάν η νοημοσύνη κληρονομείται, μέσω των γονιδίων, κατευθείαν από τους γονείς (κληρονομικότητα) ή εάν αποκτάται μέσω της μάθησης και της εμπειρίας (περιβάλλον).

Μια εναλλακτική άποψη είναι να υποθέσουμε ότι η νοημοσύνη είναι και βιολογικό και περιβαλλοντολογικό φαινόμενο, ένα φαινόμενο για το οποίο δεν είναι εύκολο να δώσουμε το λειτουργικό ορισμό και να προβούμε στη μέτρησή του. Αντίθετα, μάλιστα, μπορούμε να μάθουμε πολλά για τη φύση της νοημοσύνης εξετάζοντας την ανάπτυξή της από τις απαρχές της, στη βρεφική ηλικία, μέχρι την ωριμότητα με τις επεξεργασμένες της ικανότητες, όπως είναι η λύση προβλημάτων, η λογική ανάλυση και ο συλλογισμός. Αυτή είναι η θέση που υιοθέτησε ο Ελβετός ψυχολόγος Jean Piaget (γνωστική αναπτυξιακή προσέγγιση).

Υπάρχουν άλλες τρεις κύριες θεωρίες για τη γνωστική ανάπτυξη. Η μια συνδέεται με μια σημαντική μορφή, το Ρώσο Lev Vygotsky, του οποίου η προσέγγιση έχει ονομαστεί κοινωνικός δομισμός. Υπάρχουν κάποιες ομοιότητες μεταξύ των θεωριών του Piaget και του Vygotsky, αλλά ενώ ο πρώτος δίνει έμφαση στην ενεργό συμμετοχή του παιδιού στη διαδικασία με την οποία αυτό οικοδομεί την κατανόηση του κόσμου, ο Vygotsky βλέπει την ανάπτυξη περισσότερο ως σύμπραξη και συνεργασία ανάμεσα στο παιδί και στα πρόσωπα του περιβάλλοντός του. Ο ρόλος της γλώσσας και της διδασκαλίας, ο οποίος έχει σχετικά παραμεληθεί από τον Piaget, είναι κεντρικός στη θεωρία της γνωστικής ανάπτυξης του Vygotsky. Η μορφή ανάμεσα στους Piaget και Vygotsky, ο Jerome Bruner, αντιπροσωπεύει την προσέγγιση, η οποία περιέχει ορισμένα στοιχεία πρωτότυπης συμβολής και παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις πρακτικές εφαρμογές των θεωριών Piaget και Vygotsky. Η τελευταία προσέγγιση, η οποία δεν ταυτίζεται με έναν και μόνο θεωρητικό, είναι ευρέως γνωστή ως θεωρία επεξεργασίας των πληροφοριών. Σύμφωνα με την θεωρία αυτή, τα ανθρώπινα όντα είναι συστήματα που εντοπίζουν, εγγράφουν, επεξεργάζονται και αξιολογούν πληροφορίες και αντιδρούν με κατάλληλους τρόπους στις πληροφορίες, τις οποίες έχουν προσλάβει μέσω πολλών διόδων ταυτόχρονα.

Γνωστική αναπτυξιακή προσέγγιση: η προσέγγιση αυτή χαρακτηρίζεται από τα ακόλουθα στοιχεία:

1. Για να κατανοήσουμε πολύπλοκες έννοιες, όπως η σκέψη, η μνήμη και η γλώσσα, θα πρέπει να μελετήσουμε την ανάπτυξη αυτών των συστημάτων από την πρώτη εμφάνισή τους στη βρεφική ηλικία.

2. Η ανάπτυξη προχωρεί μέσω ποιοτικών αλλαγών οι οποίες ονομάστηκαν από τον Piaget στάδια.

3. Τα παιδιά συμβάλλουν ενεργά στην δική τους γνωστική ανάπτυξη.

4. Η ψυχολογική ανάπτυξη δεν είναι απλώς μια εκδήλωση ενός προκαθορισμένου σχεδίου, αλλά μια αμοιβαίως εξαρτώμενη αλληλεπίδραση μεταξύ των ανθρώπων και του περιβάλλοντός τους.

5. Ο μηχανισμός ανάπτυξης και αλλαγής είναι η σύγκρουση: οι άνθρωποι θα πρέπει συνεχώς να επιλύουν προβλήματα και να αντιμετωπίζουν συγκρούσεις, λόγω της ασυμφωνίας ανάμεσα στην νοητική άποψη που έχει το άτομο για τον κόσμο και στο πως πραγματικά είναι ο κόσμος αυτός.

(από το βιβλίο: Lloyd P. – Γνωστική και γλωσσική ανάπτυξη, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1998.)

29Απρ2012

 

Η διαδικασία της αποκατάστασης των διαταραγμένων φθόγγων περιλαμβάνει 3 κατηγορίες ασκήσεων, τις επονομαζόμενες τοποθέτηση, αυτοματοποίηση και διαφοροποίηση.

Τοποθέτηση ονομάζουμε την διαδικασία “εισαγωγής” του φθόγγου στο λεκτικό σύστημα του παιδιού μέσω της επίδειξης ή εξήγησης των θέσεων που λαμβάνουν οι αρθρωτές, κατά την παραγωγή του φθόγγου, ενώ σε περίπτωση αποτυχίας της επίδειξης και εξήγησης χρησιμοποιούνται μηχανικές μέθοδοι “τοποθέτησης” των αρθρωτών (γλωσσοπίεστρα, ειδικά εργαλεία κ.τ.λ.), και τελειώνει με την επιτυχή παραγωγή του φθόγγου σε αυτόνομη θέση.

Τότε ξεκινά η διαδικασία της αυτοματοποίησης, δηλαδή η προσπάθεια ένταξης του αυτόνομου ορθά παραγόμενου φθόγγου σε λεκτικά σύνολα, όπως συλλαβές, λέξεις και προτάσεις. Ακλουθώντας την “αρχή της φυσιολογικής λεκτικής εξέλιξης” η διαδικασία σταματά όταν ο λεκτικός ήχος παράγεται σε όλες τις θέσεις και σε όλες τις επικοινωνιακές καταστάσεις.

Στην συνέχεια κάποιες περιπτώσεις διαταραχών στην λεκτική παραγωγή επιβάλει την διαφοροποίηση του υπό θεραπεία λεκτικού ήχου. Αυτές είναι οι περιπτώσεις όπου ο λεκτικός ήχος παράγεται ως κάποιος άλλος (συχνότερα στην περίπτωση των λ-ρ, θ-δ κ.τ.λ.). Η μέθοδος είναι ταυτόσημη της αυτοματοποίησης, με την διαφορά ότι σε κάθε παραγωγή συνυπάρχουν οι δύο διαφοροποιούμενοι λεκτικοί ήχοι. Με το πέρας της διαδικασίας αυτής λήγει οριακά η αποκατάσταση των διαταραχών άρθρωσης.

Ανδρέας Ν. Μπέσσας, PhD.S.L.P.
Λογοπαθολόγος – Ειδικός παιδαγωγός
Ειδικός αποκαταστατικός ακοολόγος

SHARE THIS WITH:

8Μαρ2012
Η ομιλία είναι ένα στάδιο στην ανάπτυξη του παιδιού, το οποίο είναι διαφορετικό για το καθένα. Εντούτοις, υπάρχουν κάποια χρονικά όρια σύμφωνα με τα οποία εξελίσσεται η ικανότητα της ομιλίας σε σχέση με την ηλικία του. Φυσικά δεν υπάρχουν απόλυτα όρια στην εξέλιξη της ομιλίας, καθώς το κάθε παιδί ακολουθεί την δική του μοναδική πορεία, η οποία επηρεάζεται από πλήθος διαφορετικών παραγόντων όπως τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος, οι ατομικές προτιμήσεις και ικανότητες κ.α.
Σημαντικός παράγοντας για την σωστή εξέλιξη του λόγου των παιδιών, καθώς και για την έγκαιρη παρέμβαση σε περίπτωση απόκλισης από το φυσιολογικό, είναι η παρατηρητικότητα των γονιών, οι οποίοι πρώτοι αντιλαμβάνονται ότι “κάτι δεν πάει καλά” και είναι αρμοδιότητά τους η αναζήτηση καθοδήγησης ή παρέμβασης από κάποιον ειδικό. Βέβαια, συχνό φαινόμενο είναι οι γονείς να αγχώνονται με την παραμικρή ένδειξη απόκλισης, συγκρίνοντας το παιδί τους με άλλα παιδιά. Είναι όμως γνωστό ότι ένα μεμονωμένο σύμπτωμα δεν αποτελεί ένδειξη διαταραχής, ενώ κάποιο χαρακτηριστικό μιας διαταραχής μπορεί να αποτελεί χαρακτηριστικό και κάποιας άλλης. Συνήθης τακτική των γονιών είναι η άρνηση του προβλήματος ή η υπερβολή ως προς την σημασία του. Και στις δύο περιπτώσεις η αντίδραση αυτή μπορεί να αποδειχθεί καταστροφική για την περεταίρω εξέλιξη των παιδιών.
Ποιά είναι όμως τα συμπτώματα που θα πρέπει να προβληματίσουν έναν γονιό και να τον οδηγήσουν στην εξέταση από κάποιον ειδικό; Ενδεικτικά αναφέρουμε κάποια από τα στοιχεία που μπορεί να οδηγούν στην διάγνωση διαταραχής στην εξέλιξη της ομιλίας:
1. Έως 12 μηνών το παιδί:
  • δεν παράγει ορισμένους λεκτικούς ήχους, όπως τα α,ε,π,μπ,μ,ν,κ,γκ
  • δεν προφέρει μαζί ή χωριστά συλλαβές και δεν επαναλαμβάνει δικούς του ήχους ή του περιβάλλοντός του, όπως τα μα, μπα, κα, ντανταντά, ακά, αγκού
  • το κλάμα του είναι μονότονο
  • δεν αντιδρά στις φωνές των ατόμων του περιβάλλοντος όταν αυτά βρίσκονται έξω από το οπτικό του πεδίο ή δεν το αγγίζουν
  • δεν αντιδρά στους περιβαλλοντικούς ήχους
2. Έως 24 μηνών το παιδί:
  • δεν προφέρει λέξεις, εκτός από τα “μπαμπά”, “μαμά”, “γιαγιά”
  • δεν δείχνει με το δάχτυλο τους οικείους του ανθρώπους, γνωστά αντικείμενα του σπιτιού τα οποία επιθυμεί
  • δεν εκτελεί απλές εντολές
3. Έως 36 μηνών το παιδί:
  • δεν σχηματίζει φράσεις και προτάσεις,
  • αργεί πολύ μέχρι να καταλάβει ότι έχει ακούσει ή καταλαβαίνει μόνο ένα μέρος
  • συνεχίσει το φαινόμενο τραυλισμού (φυσιολογικό για μικρότερες ηλικίες)
4. Έως 6 χρόνων το παιδί:
  • δεν μιλάει κατανοητά, ενώ συντάσσει σωστές προτάσεις
Σημαντικά ανησυχητικά χαρακτηριστικά για την εξέλιξη του λόγου ενός παιδιού για τους γονείς είναι η απότομη παύση στην εξέλιξη του παιδιού ή η παλινδρόμησή του, η ύπαρξη ή η εμφάνιση έρρινης χροιάς στην ομιλία, η αδυναμία ονομασίας γνωστών αντικειμένων (το παιδί αναφέρει τα αντικείμενα περιγράφοντας τα χαρακτηριστικά τους) και η αποφυγή κοινωνικών επαφών με συνομηλίκους (τόσο στο σχολείο, όσο και στο σπίτι, προτιμά να παίζει μόνο του κ.α.).
Η συνεχής παρατήρηση του παιδιού από την πλευρά των γονιών και η χωρίς πανικό αξιολόγηση της ομιλίας του μπορούν να αποτελέσουν τον καθοριστικό, για την επιτυχή θεραπευτική παρέμβαση (σε περίπτωση που είναι αναγκαία), παράγοντα για την έγκαιρη αναζήτηση βοήθειας από τους ειδικούς (παιδίατρος-αναπτυξιολόγος, ψυχολόγος ή λογοθεραπευτής).
Πηγή εξελικτικών δεδομένων: “Τα αναπτυξιακά στάδια του παιδιού” Εκδόσεις “Στεφάνι”.



Ανδρέας Ν. Μπέσσας, PhD.S.L.P.
Λογοπαθολόγος – Ειδικός παιδαγωγός
Ειδικός αποκαταστατικός ακοολόγος



SHARE THIS WITH:

7Μαρ2012

Συχνό ερώτημα και πρόβλημα των λογοθεραπευτών κατά την έναρξη του αποκαταστατικού προγράμματος σε περιπτώσεις παιδιών με δυσλεξία, είναι η καταγραφή και ταξινόμηση των συμπτωμάτων τους και η ταξινόμησή τους ιεραρχικά, ακολουθώντας τον απαράβατο κανόνα της λογοπαθολογίας της σειριοθέτησης των αποκαταστατικών διαδικασιών σύμφωνα με την φυσιολογική εξέλιξη των παιδιών.
Πως όμως μπορούμε να ακολουθήσουμε την φυσιολογική πορεία ανάπτυξης των ικανοτήτων γραφής και ανάγνωσης σε ένα τεχνητό γλωσσικό σύστημα, όπως είναι ο ανθρώπινος γραπτός λόγος; Υπάρχει φυσιολογική πορεία εξέλιξης της γραφής και της ανάγνωσης;
Η απάντηση είναι όχι! Ο γραπτός λόγος αποτελεί ένα ανθρώπινο δημιούργημα, μια προσπάθεια απεικόνισης του προφορικού λόγου, η οποία αν και περιλαμβάνει πολλά εξελικτικά χαρακτηριστικά (ειδικότερα σε γλώσσες με μακρόχρονη ιστορία όπως η Ελληνική), εντούτοις παραμένει ατελές ανθρώπινο δημιούργημα, το οποίο εκούσια μαθαίνεται από τον άνθρωπο, σε αντίθεση με τον προφορικό, στον οποίο η εκμάθηση συντελείται ακούσια.
Για τον λόγο αυτό ο σχεδιασμός ενός αποκαταστατικού προγράμματος δεν μπορεί να ακολουθήσει κάποια σειρά αυτόματης φυσιολογικής εξέλιξης, ούτε κάποια σειρά σύμφωνα με το σχολικό πρόγραμμα εκπαίδευσης (το οποίο έχει ήδη αποτύχει στην προσπάθεια εκμάθησης του γραπτού λόγου).
Η απάντηση είναι όχι! Ο γραπτός λόγος αποτελεί ένα ανθρώπινο δημιούργημα, μια προσπάθεια απεικόνισης του προφορικού λόγου, η οποία αν και περιλαμβάνει πολλά εξελικτικά χαρακτηριστικά (ειδικότερα σε γλώσσες με μακρόχρονη ιστορία όπως η Ελληνική), εντούτοις παραμένει ατελές ανθρώπινο δημιούργημα, το οποίο εκούσια μαθαίνεται από τον άνθρωπο, σε αντίθεση με τον προφορικό, στον οποίο η εκμάθηση συντελείται ακούσια.
Για τον λόγο αυτό ο σχεδιασμός ενός αποκαταστατικού προγράμματος δεν μπορεί να ακολουθήσει κάποια σειρά αυτόματης φυσιολογικής εξέλιξης, ούτε κάποια σειρά σύμφωνα με το σχολικό πρόγραμμα εκπαίδευσης (το οποίο έχει ήδη αποτύχει στην προσπάθεια εκμάθησης του γραπτού λόγου).
Για μια πλήρη θεραπευτική προσέγγιση επιβάλλεται η διαφοροποίηση των συμπτωμάτων σύμφωνα με το είδος της γνωστικής ανεπάρκειας που οδηγεί στην ελλειμματική ανάγνωση και γραφή.

Σημαντικός παράγοντας κατά την αξιολόγηση της κάθε περίπτωσης, είναι η έρευνα των γνωστικών ικανοτήτων των παιδιών, και ειδικότερα των ικανοτήτων που αφορούν την λεκτική μνήμη, προσοχή και επεξεργασία. Οι πληροφορίες αυτές, αν και δύσκολα ανιχνεύσιμες σε παιδιά με δυσλεξία (λόγω της ηλικίας τους) μπορούν να διαφωτίσουν τις σύνθετες πτυχές της δυσλεκτικής διαταραχής και να υποβοηθήσουν στον σχεδιασμό του αποκαταστατικού προγράμματος.
Ταυτόχρονα, ο λογοθεραπευτής θα πρέπει να γνωρίζει και να μπορεί να ανιχνεύει τα διάφορα λάθη στην ανάγνωση και στην γραφή, και να μπορεί να τα ταξινομήσει σε διαφορετικές κατηγορίες, σύμφωνα με την γνωστική ανεπάρκεια που οδηγεί σε αυτά. Σύγχρονες έρευνες έχουν αποδείξει την ύπαρξη 3 βασικών κατηγοριών – λάθη ακουστικής-γνωστικής επεξεργασίας, λάθη οπτικής-χωροτακτικής επεξεργασίας και λάθη γλωσσικής-γνωσιακής επεξεργασίας.

Εστιάζοντας στην κυρίαρχη διαταραχή του κάθε παιδιού, ο λογοθεραπευτής μπορεί γρήγορα και εύκολα να επιτύχει μια πλήρη αποκατάσταση των συμπτωμάτων της δυσλεξίας, χωρίς να ταλαιπωρείται και ο ίδιος, προσπαθώντας να επιτύχει το επιθυμητό αποτέλεσμα, και το παιδί, καταβάλλοντας τις λιγότερες δυνατές προσπάθειες, και οι γονείς, αισθανόμενοι το αποτέλεσμα της θεραπείας.



Ανδρέας Ν. Μπέσσας, PhD.S.L.P.
Λογοπαθολόγος – Ειδικός παιδαγωγός
Ειδικός αποκαταστατικός ακοολόγος



SHARE THIS WITH:

2Μαρ2012

Είναι ευρέως γνωστό ότι σε κάποιες περιπτώσεις αυτισμού, τα παιδιά δείχνουν μια ιδιαίτερη προτίμηση για παιχνίδια, όπως τα παζλ και η ταξινόμηση (σε συγκεκριμένες θέσεις) σχημάτων. Σε κάποιες περιπτώσεις δε, τα παιδιά μπορούν να λύσουν παζλ 500 ή 1000 κομματιών σε ελάχιστο χρόνο. Ο παρατηρητής μιας τέτοιας δραστηριότητας  μπορεί να διαπιστώσει ότι το παιδί επιλέγει σχεδόν αυτόματα τα κομμάτια από τον σωρό και τα τοποθετεί στην σωστή τους θέση. Αυτό το εντυπωσιακό φαινόμενο έχει οδηγήσει τους υπόλοιπους ανθρώπους σε διάφορα σενάρια ιδιαίτερων “υπερανθρώπινων” ικανοτήτων των αυτιστικών, τα οποία όμως δεν έχουν επιστημονικά αποδειχθεί και τεκμηριωθεί.

Εξήγηση αυτής της ιδιαιτερότητας αποτελεί η υπόθεση της εγκεφαλικής επεξεργασίας από τα αυτιστικά άτομα στοιχείων, τα οποία ο φυσιολογικός εγκέφαλος δεν μπορεί ή δεν μπορεί γρήγορα να επεξεργαστεί, με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή μια παρόμοια επίδοση ταχύτητας από μη-αυτιστικά άτομα. Το ερώτημα που τίθεται όμως είναι, πως μπορούν να το κάνουν αυτό;
Τα παζλ αποτελούν σύνθετες εικόνες, χωρισμένες σε πολλά μικρά κομμάτια, μοναδικού σχήματος το καθένα, τα οποία όταν ενώνονται επαναδημιουργούν την αρχική εικόνα. Καταλαβαίνουμε λοιπόν αμέσως, ότι στην διάρκεια επίλυσης του παζλ, ο εγκέφαλός μας πρέπει να “ταιριάξει” τρία κύρια στοιχεία της τμηματοποιημένης εικόνας – το ιδιαίτερο σχήμα του κάθε κομματιού, το χρώμα των γειτονικών κομματιών και την γενική εικόνα, την οποία έχουμε ως στόχο. Αυτή η σύνθετη διαδικασία λοιπόν, φαίνεται να “τρέχει” απίστευτα γρήγορα σε κάποιες περιπτώσεις αυτιστικών ατόμων. Τι είναι όμως αυτό που τα κάνει τόσο ικανά στην σύνθεση των παζλ;
Για να εξετάσουμε την υπόθεση, δώσαμε σε ένα παιδί 9 ετών, αγόρι με αυτισμό, δύο παζλ 48 κομματιών ταυτόχρονα (με τα κομμάτια τους ανακατεμένα). Το συγκεκριμένο παιδί έχει την ικανότητα να συνθέτει παζλ 500 κομματιών σε περίπου 10 λεπτά. Τα δύο ανακατεμένα παζλ δόθηκαν τρεις φορές: την πρώτη τα παζλ ήταν εντελώς διαφορετικά και ως προς το σχήμα των κομματιών, και ως προς το περιεχόμενο της εικόνας. Την δεύτερη φορά τα παζλ ήταν ίδια ως προς το περιεχόμενο, αλλά διαφορετικά ως προς το σχήμα των κομματιών, δηλαδή μια συγκεκριμένη σύνθετη εικόνα κομμένη με δύο διαφορετικούς τρόπους. Την τρίτη φορά τα παζλ ήταν ίδια ως προς το σχήμα, αλλά διαφορετικά ως προς το περιεχόμενο, δηλαδή δύο διαφορετικές σύνθετες εικόνες κομμένες με πανομοιότυπο τρόπο, με αποτέλεσμα το κάθε κομμάτι να μπορεί να τοποθετηθεί στο ίδιο σημείο της άλλης εικόνας. Σε όλες τις περιπτώσεις τα παζλ είχαν το ίδιο μέγεθος, υφή χαρτιού και βάρος.
Το αποτέλεσμα ήταν την πρώτη φορά το παιδί να συνθέσει το παζλ σε περίπου 3 λεπτά. Δεν φάνηκε να δυσκολεύεται ιδιαίτερα, τελειώνοντας αρχικά την μία εικόνα και στην συνέχεια την δεύτερη. Τη δεύτερη φορά δυσκολεύτηκε πιο πολύ, τελειώνοντας την δραστηριότητα σε περίπου 5 λεπτά. Και σε αυτή την περίπτωση τελείωσε τις εικόνες διαδοχικά, με την διαφορά ότι ξεκίνησε την πρώτη εικόνα, αλλά μετά από 10-12 κομμάτια σταμάτησε, συνέχισε στην επόμενη και τελικά έλυσε και το πρώτο παζλ. Την τρίτη φορά εμφανώς δυσκολεύτηκε αρκετά (περίπου 15 λεπτά). Ξεκίνησε την προσπάθεια σύνθεσης και των δύο παζλ μαζί, χρειάστηκε δύο μικρά διαλείμματα (παύσεις), τελείωσε πρώτα την μία και μετά αποτελείωσε και την άλλη. Το ιδιαίτερο όμως ήταν ότι τελικά κάποια κομμάτια βρισκόταν σε διαφορετικό παζλ, κάτι που έγινε αντιληπτό από το παιδί μόνο μετά το πέρας της δραστηριότητας, κοιτώντας την διαφορά στα λάθος τοποθετημένα κομμάτια (τα ακουμπούσε με τα δάχτυλά του), αλλά δεν έκανε κάποια κίνηση διόρθωσης των λαθών.
Από τα παραπάνω μπορούμε να συμπεράνουμε, ότι το αυτιστικό άτομο μπορεί να αντιληφθεί με ιδιαίτερη ακρίβεια τις ελάχιστες λεπτομέρειες στην διαφορετικότητα δύο σχημάτων και (σε μικρότερο βαθμό) τις διαφορές των χρωμάτων. Το περιεχόμενο όμως μιας σύνθετης εικόνας φαίνεται να γίνεται αντιληπτό από το αυτιστικό άτομο μόνο ως ένα γενικό σύνολο, ενώ η τμηματοποίησή του σε επιμέρους στοιχεία και η σχέση τους με το σύνολο δεν αποτελεί εγκεφαλική διεργασία, την οποία τα αυτιστικά άτομα έχουν κατακτήσει (μερικώς ή ολικώς).
Αν και η γενίκευση ενός τέτοιου συμπεράσματος μπορεί μόνο να είναι προϊόν μιας αναλυτικής επιστημονικής έρευνας, εντούτοις η επιβεβαίωση μιας τέτοιας υπόθεσης θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί κάποια παιδιά με αυτισμό μπορούν να επαναλαμβάνουν ολόκληρες λέξεις (είτε με την μορφή ηχολαλίας, είτε με την μορφή μονολεκτικών εκφράσεων) αλλά δεν μπορούν να συνδέσουν δύο λέξεις μεταξύ τους σε πρόταση (το παιδί της παρατήρησης είναι μια τέτοια περίπτωση), ενώ κάποια άλλα παιδιά δεν έχουν την θέληση να προσπαθήσουν να επιλύσουν κάποιο παζλ (και ταυτόχρονα δεν έχουν ούτε καν ηχολαλικό λόγο). Ας μην ξεχνάμε ότι ο ανθρώπινος προφορικός λόγος αποτελεί μια διαδικασία αντίστοιχη των παζλ – επιμέρους μικρά στοιχεία αποτελούμενα από άλλα μικρότερα, σχηματίζουν μια σύνθετη έννοια που αποτελεί μέρος ενός γενικού συνόλου. Ίσως μια διαταραχή στην σύνθεση και αποσύνθεση των λεκτικών στοιχείων να αποτελεί την βάση της διαταραγμένης εξέλιξης του λόγου (έκφραση και αντίληψη) των αυτιστικών ατόμων.


Ανδρέας Ν. Μπέσσας, PhD.S.L.P.
Λογοπαθολόγος – Ειδικός παιδαγωγός
Ειδικός αποκαταστατικός ακοολόγος



SHARE THIS WITH:

29Φεβ2012


Τροποποίηση του υπ΄αριθ. πρωτ. οικ.573/24.1.2012 γενικού εγγράφου σχετικό με τη χορήγηση λογοθεραπειών στου…



Ανδρέας Ν. Μπέσσας, PhD.S.L.P.
Λογοπαθολόγος – Ειδικός παιδαγωγός
Ειδικός αποκαταστατικός ακοολόγος



SHARE THIS WITH:

10Φεβ2012

Ενιαίος Κανονισμός Παροχών Υγείας (Ε.Κ.Π.Υ.) του Εθνικού Οργανισμού Παροχών Υπηρεσιών Υγείας (Ε.Ο.Π.Υ.Υ.)



Ανδρέας Ν. Μπέσσας, PhD.S.L.P.
Λογοπαθολόγος – Ειδικός παιδαγωγός
Ειδικός αποκαταστατικός ακοολόγος



SHARE THIS WITH:

19Ιαν2012

ΕΝΙΑΙΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΠΑΡΟΧΩΝ ΥΓΕΙΑΣ



Ανδρέας Ν. Μπέσσας, PhD.S.L.P.
Λογοπαθολόγος – Ειδικός παιδαγωγός
Ειδικός αποκαταστατικός ακοολόγος



SHARE THIS WITH: