Η ομιλία είναι ένα στάδιο στην ανάπτυξη του παιδιού, το οποίο είναι διαφορετικό για το καθένα. Εντούτοις, υπάρχουν κάποια χρονικά όρια σύμφωνα με τα οποία εξελίσσεται η ικανότητα της ομιλίας σε σχέση με την ηλικία του. Φυσικά δεν υπάρχουν απόλυτα όρια στην εξέλιξη της ομιλίας, καθώς το κάθε παιδί ακολουθεί την δική του μοναδική πορεία, η οποία επηρεάζεται από πλήθος διαφορετικών παραγόντων όπως τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος, οι ατομικές προτιμήσεις και ικανότητες κ.α.
Σημαντικός παράγοντας για την σωστή εξέλιξη του λόγου των παιδιών, καθώς και για την έγκαιρη παρέμβαση σε περίπτωση απόκλισης από το φυσιολογικό, είναι η παρατηρητικότητα των γονιών, οι οποίοι πρώτοι αντιλαμβάνονται ότι “κάτι δεν πάει καλά” και είναι αρμοδιότητά τους η αναζήτηση καθοδήγησης ή παρέμβασης από κάποιον ειδικό. Βέβαια, συχνό φαινόμενο είναι οι γονείς να αγχώνονται με την παραμικρή ένδειξη απόκλισης, συγκρίνοντας το παιδί τους με άλλα παιδιά. Είναι όμως γνωστό ότι ένα μεμονωμένο σύμπτωμα δεν αποτελεί ένδειξη διαταραχής, ενώ κάποιο χαρακτηριστικό μιας διαταραχής μπορεί να αποτελεί χαρακτηριστικό και κάποιας άλλης. Συνήθης τακτική των γονιών είναι η άρνηση του προβλήματος ή η υπερβολή ως προς την σημασία του. Και στις δύο περιπτώσεις η αντίδραση αυτή μπορεί να αποδειχθεί καταστροφική για την περεταίρω εξέλιξη των παιδιών.
Ποιά είναι όμως τα συμπτώματα που θα πρέπει να προβληματίσουν έναν γονιό και να τον οδηγήσουν στην εξέταση από κάποιον ειδικό; Ενδεικτικά αναφέρουμε κάποια από τα στοιχεία που μπορεί να οδηγούν στην διάγνωση διαταραχής στην εξέλιξη της ομιλίας:
1. Έως 12 μηνών το παιδί:
-
δεν παράγει ορισμένους λεκτικούς ήχους, όπως τα α,ε,π,μπ,μ,ν,κ,γκ
-
δεν προφέρει μαζί ή χωριστά συλλαβές και δεν επαναλαμβάνει δικούς του ήχους ή του περιβάλλοντός του, όπως τα μα, μπα, κα, ντανταντά, ακά, αγκού
-
το κλάμα του είναι μονότονο
-
δεν αντιδρά στις φωνές των ατόμων του περιβάλλοντος όταν αυτά βρίσκονται έξω από το οπτικό του πεδίο ή δεν το αγγίζουν
- δεν αντιδρά στους περιβαλλοντικούς ήχους
2. Έως 24 μηνών το παιδί:
-
δεν προφέρει λέξεις, εκτός από τα “μπαμπά”, “μαμά”, “γιαγιά”
-
δεν δείχνει με το δάχτυλο τους οικείους του ανθρώπους, γνωστά αντικείμενα του σπιτιού τα οποία επιθυμεί
-
δεν εκτελεί απλές εντολές
3. Έως 36 μηνών το παιδί:
-
δεν σχηματίζει φράσεις και προτάσεις,
-
αργεί πολύ μέχρι να καταλάβει ότι έχει ακούσει ή καταλαβαίνει μόνο ένα μέρος
-
συνεχίσει το φαινόμενο τραυλισμού (φυσιολογικό για μικρότερες ηλικίες)
4. Έως 6 χρόνων το παιδί:
-
δεν μιλάει κατανοητά, ενώ συντάσσει σωστές προτάσεις
Σημαντικά ανησυχητικά χαρακτηριστικά για την εξέλιξη του λόγου ενός παιδιού για τους γονείς είναι η απότομη παύση στην εξέλιξη του παιδιού ή η παλινδρόμησή του, η ύπαρξη ή η εμφάνιση έρρινης χροιάς στην ομιλία, η αδυναμία ονομασίας γνωστών αντικειμένων (το παιδί αναφέρει τα αντικείμενα περιγράφοντας τα χαρακτηριστικά τους) και η αποφυγή κοινωνικών επαφών με συνομηλίκους (τόσο στο σχολείο, όσο και στο σπίτι, προτιμά να παίζει μόνο του κ.α.).
Η συνεχής παρατήρηση του παιδιού από την πλευρά των γονιών και η χωρίς πανικό αξιολόγηση της ομιλίας του μπορούν να αποτελέσουν τον καθοριστικό, για την επιτυχή θεραπευτική παρέμβαση (σε περίπτωση που είναι αναγκαία), παράγοντα για την έγκαιρη αναζήτηση βοήθειας από τους ειδικούς (παιδίατρος-αναπτυξιολόγος, ψυχολόγος ή λογοθεραπευτής).
Πηγή εξελικτικών δεδομένων: “Τα αναπτυξιακά στάδια του παιδιού” Εκδόσεις “Στεφάνι”.
Ανδρέας Ν. Μπέσσας, PhD.S.L.P.
Λογοπαθολόγος – Ειδικός παιδαγωγός
Ειδικός αποκαταστατικός ακοολόγος
SHARE THIS WITH: