Ορισμός της επιστήμης του λόγου


Notice: Trying to access array offset on value of type bool in /var/www/vhosts/enlogw.gr/domains/enlogw.gr/wp-content/themes/kiddy/functions.php on line 2057

Notice: Trying to access array offset on value of type bool in /var/www/vhosts/enlogw.gr/domains/enlogw.gr/wp-content/themes/kiddy/functions.php on line 2058

Notice: Trying to access array offset on value of type bool in /var/www/vhosts/enlogw.gr/domains/enlogw.gr/wp-content/themes/kiddy/functions.php on line 2632

Notice: Trying to access array offset on value of type bool in /var/www/vhosts/enlogw.gr/domains/enlogw.gr/wp-content/themes/kiddy/functions.php on line 2636

Notice: Trying to access array offset on value of type bool in /var/www/vhosts/enlogw.gr/domains/enlogw.gr/wp-content/themes/kiddy/functions.php on line 2652

Notice: Trying to access array offset on value of type bool in /var/www/vhosts/enlogw.gr/domains/enlogw.gr/wp-content/themes/kiddy/functions.php on line 2671

Πριν από κάθε προσπάθεια μελέτης των διαταραχών του λόγου θα πρέπει να οριοθετηθούν η περιοχή, οι στόχοι και οι μέθοδοι της επιστήμης. Τα τελευταία χρόνια στην διεθνή αρθρογραφία εμφανίζεται όλο και πιο συχνά το ερώτημα της πιο σωστής ονομασίας που θα πρέπει να χρησιμοποιείται για την επιστήμη και την εφαρμογή της θεραπείας και το κατά πόσο η επιστήμη αποτελεί αυτόνομη ή τμήμα κάποιας άλλης επιστήμης. Ο λόγος του ενδιαφέροντος αυτού είναι η ανάγκη υιοθέτησης ενός διεθνούς λεξιλογίου, αναγκαιότητα που πηγάζει από την αυξανόμενη πρόσβαση στις πληροφορίες και κατ’ επέκταση στην πρόσβαση στα διάφορα επιστημονικά άρθρα και βιβλία. Αναζητώντας λοιπόν την ονομασία της επιστήμης θα πρέπει να εξηγηθούν οι λέξεις από τις οποίες αποτελούνται οι ονομασίες. Βασικές λέξεις που χρησιμοποιούνται είναι οι «θεραπεία», «παθολογία» και «αγωγή» (εκπαίδευση ή διδασκαλία).

Η θεραπεία αφορά τα μέτρα που λαμβάνονται στα πλαίσια μιας ιατρικής κατάστασης. Ο όρος αφορά μια διαδικασία μέσω της οποίας συντελείται μια αλλαγή σε συγκεκριμένη κατάσταση, συχνά αναφέρεται σε κάτι σωματικό, αλλά ο όρος μπορεί να δεχθεί και μια πιο φιλοσοφική σημασία, κάτι όχι τόσο πραγματικό και ευκρινώς μετρίσιμο. Η παθολογία είναι μια σύνθετη λέξη που αφορά την μελέτη και την διάγνωση μιας πάθησης αφενός, αλλά και την επιστήμη των παθήσεων αφετέρου (ο «λόγος» στην ξένη βιβλιογραφία μεταφράζεται ως επιστήμη). Η αγωγή αποτελεί έναν πολύ ευρύ όρο, ο οποίος αφορά την ενέργεια ενός ανθρώπου για την ανάπτυξη της σωματικής, ψυχικής, κοινωνικής και αισθητικής πλευράς της προσωπικότητας ενός άλλου ανθρώπου με σκοπό την ένταξη του δεύτερου στο φυσιολογικό ανθρώπινο περιβάλλον. Η εκπαίδευση και η διδασκαλία αφορούν την αγωγή, αλλά με έναν πολύ συγκεκριμένο τρόπο και σε συγκεκριμένο αντικείμενο.

Ο όρος «λογοπεδική» λοιπόν δεν θα μπορούσε να αποδώσει το εύρος την επιστήμης, λόγω των λέξεων από τις οποίες προέρχεται – λόγος και εκπαίδευση. Λογοπεδική είναι η πρακτική εφαρμογή των μεθόδων αποκατάστασης των διαταραχών λόγου και ομιλίας, με άλλα λόγια είναι η εκπαίδευση συγκεκριμένων αντικειμένων με καθαρά διδακτικές μεθόδους. Όμως όπως θα δούμε και παρακάτω, ο λόγος δεν αφορά ένα συγκεκριμένο αντικείμενο, δεν αποτελεί μια καθορισμένη ικανότητα του ανθρώπου, που σε περίπτωση αδυναμίας μπορούμε απλά να την εκπαιδεύσουμε, είναι ένα πολύπλοκο φαινόμενο που περιλαμβάνει πολλές επιμέρους δεξιότητες, οι οποίες συχνά αποκαθίστανται με διαφορετικό τρόπο.

Ο όρος «λογοθεραπεία» επίσης δεν θα μπορούσε να αποδώσει το εύρος την επιστήμης. Οι λέξεις λόγος και θεραπεία οδηγούν στην αντίληψη για την ύπαρξη μιας ή περισσοτέρων μεθόδων αποκατάστασης του λόγου, εσωκλείοντας όλες τις πιθανές περιπτώσεις προβλημάτων στα διάφορα επίπεδα της ανώτερης αυτής λειτουργίας του ανθρώπου. Κατ’ αυτή την έννοια ο όρος λογοθεραπεία πλησιάζει αρκετά στην πρακτική εφαρμογή των προγραμμάτων αντιμετώπισης των διαταραχών, αλλά δεν μπορεί να συμπεριλάβει και την θεωρητική μελέτη και ανάλυση του επιστημονικού πεδίου.

Ο όρος «λογοπαθολογία» τελικώς αποτελείται από τις λέξεις λόγος και παθολογία, που όπως προαναφέραμε αφορά την μελέτη και διάγνωση των διαφόρων παθήσεων, αποδίδοντας την θεωρητική μελέτη του επιστημονικού πεδίου. Με τον όρο λογοπαθολογία εννοείται η μελέτη και έρευνα της επικοινωνίας, του λόγου, της ομιλίας, της φωνής και της κατάποσης – μάσησης και της αποκατάστασης των διαταραχών τους.

Συνοψίζοντας μπορούμε να θεωρήσουμε ότι ο πιο εύστοχος όρος για την απόδοση της επιστήμης του λόγου είναι ο όρος λογοπαθολογία. Λογοπαθολογία λοιπόν είναι η επιστήμη, ενώ λογοθεραπεία η πρακτική εφαρμογή της. Λογοπαθολόγος είναι ο ειδικός επιστήμονας που μελετά και αξιολογεί τις διάφορες διαταραχές επικοινωνίας σε παιδιά και ενήλικες, ενώ λογοθεραπευτής είναι ο ειδικός επιστήμονας που ασχολείται με την θεραπεία και αποκατάσταση των διαταραχών αυτών. Η λογοπαθολογία αποτελεί κοινωνικού χαρακτήρα επιστήμη (αν και συχνά θεωρείται παραϊατρικός ή παιδαγωγικός κλάδος), η οποία χρησιμοποιεί δεδομένα άλλων επιστημών, όπως η ιατρική, η ψυχολογία, η παιδαγωγική κ.α. με σκοπό την αξιολόγηση και αποκατάσταση των διαταραχών επικοινωνίας. Ειδικότητές της είναι: η αποκαταστατική ακοολογία που αφορά την αποκατάσταση των διαταραχών επικοινωνίας σε περιπτώσεις μείωσης ακοής, η γλωσσοπαθολογία που αφορά τις γλωσσικές διαταραχές (προφορικού και γραπτού λόγου), η φωνιατρική (φωνοθεραπεία) που αφορά τις διαταραχές φωνής (φώνησης), η δυσφαγιολογία που αφορά τις διαταραχές μάσησης / κατάποσης και η διάχυτη αναπτυξιολογία που αφορά τις διαταραχές λόγου σε περιπτώσεις διάχυτων αναπτυξιακών διαταραχών.

Η λογοπαθολογία αποτελεί αυτόνομη επιστήμη και ανήκει στον χώρο των παραϊατρικών επιστημών. Ο συσχετισμός της με τις παιδαγωγικές επιστήμες δεν μπορεί να θεωρηθεί βάσιμος, αν και πολλές από τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται από τους λογοθεραπευτές είναι αντικείμενο μελέτης της διδακτικής, το αντικείμενο όμως της θεραπείας του λόγου δεν είναι η μετάδοση γνώσεων, όπως στον παιδαγωγικό κλάδο, αλλά η βελτίωση ικανοτήτων του ανθρώπου, η εξέλιξη των ψυχικών (γνωστικών, νοητικών) δεξιοτήτων, η επαναφορά της φυσιολογικής εξελικτικής πορείας του ατόμου. Η θεώρηση της επιστήμης του λόγου ως παιδαγωγική επιστήμη έχει τις απαρχές της στην ανατολική σχολή, και ιδιαιτέρως στην Σοβιετική Ρωσία, όπου η αποκαλούμενη λογοπεδική ήταν (και είναι ακόμα) ειδικότητα της ειδικής αγωγής. Τα τελευταία χρόνια όμως ακόμα και εκεί συχνά γίνεται λόγος για την αυτονομία της επιστήμης αλλά και για την αποδέσμευσή της από τον παιδαγωγικό κλάδο. Και είναι απολύτως λογικό να επισημαίνεται η ανεξαρτησία των δύο επιστημών, γιατί αν και χρησιμοποιούν κάποιες κοινές μεθόδους, εντούτοις το αντικείμενο και ο στόχος των ειδικών παιδαγωγών και λογοθεραπευτών είναι ριζικά διαφορετικά. Στην λογοθεραπεία δεν προσφέρονται για μάθηση γνώσεις, που δεν θα μπορούσε να μάθει κάποιος χωρίς την διδασκαλία, αλλά βελτιώνονται ικανότητες που κάποιοι άνθρωποι αποκτούν χωρίς βοήθεια. Γίνεται λοιπόν λόγος για θεραπεία, και όχι για εκπαίδευση, για αποκατάσταση και όχι για ειδική αγωγή. Αλλά και στον επαγγελματικό χώρο γίνεται αισθητή αυτή η διαφορά, για τον λόγο ότι κανείς λογοθεραπευτής δεν θα μπορούσε να προσφέρει παιδαγωγικές υπηρεσίες, αλλά και κανείς δάσκαλος να προσφέρει λογοθεραπευτικές υπηρεσίες, χωρίς εκ των βάσεων σπουδές πάνω στα αντικείμενα αυτά. Η λογοπαθολογία, από τις επιστήμες που θεωρείται ότι συγγενεύει, με την παιδαγωγική βρίσκεται μακρύτερα, ενώ οι επιστήμες που θεωρούνται ότι βρίσκονται πιο κοντά, τουλάχιστον ως προς τον τρόπο παρέμβασης είναι η φυσιοθεραπεία, ενώ ως προς το αντικείμενο η εργοθεραπεία και οι νευροεπιστήμες.

Ανδρέας Ν. Μπέσσας, PhD.S.L.P.

Λογοπαθολόγος – Ειδικός παιδαγωγός

Ειδικός αποκαταστατικός ακοολόγος


Notice: Trying to access array offset on value of type bool in /var/www/vhosts/enlogw.gr/domains/enlogw.gr/wp-content/themes/kiddy/functions.php on line 1983